క్రికెట్
........
మనిషి మనసు ను
నిజంగా అర్థం చేసుకొని
అతని హృదయాన్ని అరచేతిలో ఇముడ్చుకుని
చెయ్యి చేసే అద్భుతాలే జీవితం
చేతులతో కాళ్లతో
సరదాగా ఆడుకొనేవి మనిషి ఆటలు
మనిషి రూపం లో వుండే
క్రూర మృగాల ఆటలన్నీ
జంతువులతోనే లేదా
మారణాయుధాలతోనే ..
క్రికెట్ బాట్ తో మనిషిని
బంతి లా కొట్టగలిగే ఆట ఇష్టం వాడికి
అలాంటి వ్యసనాలకి మనల్ని బానిసల్ని
చెయ్యడమే వాడి ఆట మర్మం
అసలు విషాదం
*************
భూకంపం ఒక శాపం కాదు
ప్రకృతికి మనిషి మీద కోపం లేదు
అది నిరంతరం చలనం లో వుండే రెండు పదార్థాల ఘర్షణ
మన కాళ్ళ కింది భూమి తన చుట్టూ తాను తిరుగుతూ
సూర్యుని చుట్టు తిరుగుతుంది
భూమి పొరలు పొరలుగా ఉంటుంది
పై పొర ముక్కలై కదులుతున్న పలకల్లాగా ఉంది
అవే మనం నివసించే ఏడు భూఖండాలు
ఈ పలకల మధ్య రాపిడే భూకంపాలు
వేల కోట్ల సంవత్సరాల వయసు లో
భూమి భూకంపాలను తట్టుకునే నిలబడింది
భూకంపాలు పెద్ద పెద్ద నదులకు మార్గాలు అయ్యాయు
బొగ్గు ,పెట్రోలు బావులకు నిలయాలు అయ్యాయి
ఆకాశంలో ఉరుములకు ,నేల మీద భూకంపాలకు
మనిషి మొదటి సారి భయపడ్డాడు
పిడుగుల్ని పట్టి భూమిలో బంధించే
విజ్ఞానం సంపాదించాడు
భూకంపాన్ని అధ్యనం చేశాడు
ఎక్క,ఎలా వస్తుందో కనిపెట్టాడు
ఆప గలిగే తెలివి తేటలు ఇంకా రాలేదు
మనిషి ప్రయత్నం ఆగదు
భూకంప వినాశానాన్ని నివారించ గలిగే
విజ్ఞానం పుష్కలంగా ఉంది
దాన్ని ప్రజల కోసం నిస్వార్ధం గా
వాడగలిగే ప్రభుత్వాలు లేవు
......
అది .. అసలు విషాదం .
గోదావరి లోయ పరిధిలో 11,395 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల నల్ల బంగారం
ఆరు జిల్లాల్లో మరో వందేళ్లు తవ్వినా తరగని నిక్షేపాలు
సింగరేణి ఎక్స్‌ప్లొరేషన్‌ వింగ్‌ తాజా నివేదిక
మంచిర్యాల, కొత్తగూడెం భూగర్భంలో అత్యధికంగా బొగ్గు
మరిన్ని ఓపెన్‌కాస్ట్‌ల ద్వారా బొగ్గు వెలికితీతకు సింగరేణి ఆలోచన
సాక్షి ప్రతినిధి, కరీంనగర్ : ఆగర్భ సిరి భూగర్భంలో దాగెను మరి.. సింగరేణిలో తర‘గని’బొగ్గు సిరి.. మరో వందేళ్లు అయినా నిక్షిప్తమే మరి. ఇంకా మూడు తరాల వరకు తోడినా వీడని బంధమే అది. తెలంగాణకు తలమానికంగా విలసిల్లుతున్న సింగరేణిలో బొగ్గు నిక్షేపాలకు ఢోకా లేదు. 125 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ చరిత్ర గల సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీ లిమిటెడ్ (ఎస్‌సీసీఎల్‌)లో ‘ఎక్స్‌ప్లొరేషన్‌’విభాగం తాజా నివేదిక ప్రకారం 11,394.76 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గు నిల్వలు ఉన్నట్లు తేలింది. సింగరేణి విస్తరించి ఉన్న 6 జిల్లాల్లో 29 భూగర్భ గనులు, 19 ఓపెన్కాస్ట్ గనుల ద్వారా ఏటా 64 మిలియన్ టన్నుల మేరకే బొగ్గును వెలికితీస్తున్నారు.
ఈ లెక్కన 2019–20 వరకు 1,501 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గును భూగర్భం నుంచి తీసింది. మరో 150 సంవత్సరాలు నిరంతరాయంగా తవ్వకాలు జరిపినా గోదావరి లోయ పరిధిలో బొగ్గు తరగ దని తేలింది. ఇక్కడి బొగ్గు గనులకు తోడు ఒడిశా లోని నైనా బ్లాక్, ఇతర దేశాల్లో మైనింగ్ కాంట్రాక్టు లను సొంతం చేసుకునే పనిలో ఉంది సింగరేణి సంస్థ. అదే సమయంలో జీపీఎస్, ఇతర అధునా తన సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో కూడిన 25 ప్రత్యేక వాహనాలతో గోదావరి కోల్‌ఫీల్డ్‌ పరిధిలో నల్ల బం గారం కోసం అధికారులు అన్వేషణ సాగిస్తున్నారు.
300 మీటర్ల లోపే వేల టన్నులు
గోదావరి– ప్రాణహిత పరిధిలోని గోదావరి వ్యాలీ కోల్‌ఫీల్డ్‌ బొగ్గు నిక్షేపాలకు పుట్టినిల్లు. కొమరంభీం జిల్లా మొదలుకొని మంచిర్యాల, పెద్దపల్లి, భూపాలపల్లి, కొత్తగూడెం, ఖమ్మం జిల్లాల్లోని భూగర్భంలో వందల చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో బొగ్గుగనులు విస్తరించి ఉన్నాయి. భూగర్భంలో 300 మీటర్ల లోతులోనే 6,760.90 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గు ఉన్నట్లు సింగరేణి గుర్తించింది. 300 మీటర్ల నుంచి 600 మీటర్ల లోతులో 4,308.54 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల నిల్వలు ఉండగా, 600 మీటర్ల కన్నా ఎక్కువ లోతులో మరో 325.76 మి. మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గును కనుగొన్నారు. నిజానికి బయోలాజికల్‌ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా అంచనా ప్రకారం గోదావరి వ్యాలీ కోల్‌ఫీల్డ్‌లో 1,200 మీటర్ల లోతు వరకు 22,207 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గు నిల్వలున్నాయి. అయితే 300 మీటర్ల లోపునే నాణ్యమైన బొగ్గు లభిస్తుండడంతో 50 వేల మంది కార్మిక శక్తితో సింగరేణి బొగ్గును రిస్క్‌ లేకుండా బొగ్గు తోడుతోంది. ఓపెన్కాస్ట్ విధానం ద్వారా కార్మికశక్తి కన్నా యాంత్రిక శక్తిని నమ్ముకొని తవ్వకాలు జరుపుతోంది.
సీ గ్రేడ్‌ నుంచి ఎఫ్ గ్రేడ్‌ వరకు నాణ్యమైన బొగ్గు
బొగ్గు మండే స్వభావాన్ని బట్టి దాని నాణ్యతను నిర్ధారిస్తారు. గ్రాస్‌ క్యాలరిక్‌ వాల్యూ(జీసీవీ) విధానం ద్వారా గ్రేడ్‌లవారీగా బొగ్గు రకాలను విభజించారు. ఈ లెక్కన జీ–1 నుంచి జీ –17 వరకు వివిధ రకాల నాణ్యతలో బొగ్గు లభిస్తుంది. గ్రేడ్‌ను బట్టి మార్కెట్‌లో టన్ను విలువ ఆధారపడి ఉంటుంది. సింగరేణిలో నాణ్యమైన ఏ గ్రేడ్‌ (జీసీవి విధానంలో జీ 1 నుంచి జీ 3 వరకు) బొగ్గు కేవలం 109.27 మి.మె.టన్నులు(1 శాతం) మాత్రమే ఉన్నట్లు తాజా నివేదికలో తేలింది. బీ గ్రేడ్‌ (జీ4, జీ5) బొగ్గు 486.51 మి. మెట్రిక్‌ టన్నులు (4 శాతం) ఉంది. గోదావరి వ్యాలీలో అత్యధికంగా సీ, డీ, ఈ, ఎఫ్ గ్రేడ్‌ల బొగ్గు లభిస్తుంది.
అత్యధికంగా మంచిర్యాల, కొత్తగూడెం జిల్లాల్లో...
గోదావరి– ప్రాణహిత నదుల మధ్య ప్రాంతంలో ఆసిఫాబాద్‌ నుంచి బెల్లంపల్లి, మందమర్రి, మంచిర్యాల, శ్రీరాంపూర్, చెన్నూరు, ఇందారంలలో ఎక్స్‌ప్లోరేషన్‌ విభాగం ఎక్కడ తవ్వినా బొగ్గు నిక్షేపాలే కనిపించాయి. ఈ లెక్కన మంచిర్యాల జిల్లాలోనే 3,557.67 మిలియన్ మె.టన్నులు, ఆసిఫాబాద్‌ పరిధిలో 630.34 మి.మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గు నిల్వలను గుర్తించారు. మంచిర్యాల తర్వాత రెండో స్థానంలో భద్రాద్రి కొత్తగూడెంలో 29,58.54 మి.మెట్రిక్‌ టన్నుల నిల్వలను గుర్తించారు.
మరిన్ని ఓపెన్‌కాస్ట్‌లు
సింగరేణిలో బొగ్గును వెలికితీసేందుకు ఇప్పటికే 19 ఓపెన్ కాస్ట్‌లపై ఆధారపడ్డ సింగరేణి సంస్థ వచ్చే ఐదారేళ్లలో మరో 6 ఓపెన్‌కాస్ట్‌లను అందుబాటులోకి తెచ్చే ప్రయత్నాల్లో ఉంది. ఇప్పటికే మందమర్రిలో అండర్‌గ్రౌండ్‌ మైన్ల స్థానంలో ఓపెన్‌కాస్ట్‌లను తీసుకొచ్చిన సంస్థ ఇందారంలో కొత్తగా రెండు ఓపెన్‌కాస్ట్‌లను తవ్వుతోంది. గోదావరిఖని, కొత్తగూడెం, భూపాలపల్లి, ఆసిఫాబాద్‌లలో కూడా ఓపెన్‌కాస్ట్‌లను కొత్తగా నిర్మించే ఆలోచనలో ఉంది. డోర్లే ఓసీపీతోపాటు జీడీకే 7 ఎల్‌ఈపీ ఓసీ, కొత్తగూడెంలో జేవీఆర్‌ఓసీ–2, మందమర్రిలో కేకేఓసీలలో పనులు మొదలయ్యాయి కూడా. ఓపెన్‌కాస్ట్‌ల ద్వారా అధిక మొత్తంలో బొగ్గును తవ్వేందుకు అధునాతన మిషనరీని కూడా తెప్పిస్తోంది.
| ప్రదేశం | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| దేశం | భారతదేశం |
| Owner | |
| కంపెనీ | సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీ లిమిటెడ్ |
| Website | scclmines.com |
| Year of acquisition | 1920 |
గోదావరి లోయ బొగ్గుక్షేత్రం, తెలంగాణ రాష్ట్రం, ఆదిలాబాద్, కరీంనగర్, ఖమ్మం, వరంగల్ జిల్లాలలో ఉన్న బొగ్గుక్షేత్రం. గోదావరి నది పరీవాహక ప్రాంతంలో ఉన్న ఈ బొగ్గుక్షేత్రం దక్షిణ భారతదేశంలోనే ఏకైక బొగ్గుక్షేత్రం.
జియోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియాకు చెందిన డా. రాజు 1871లో ఖమ్మం జిల్లాలో బొగ్గును కనుగొన్నాడు. హైదరాబాద్ (డెక్కన్) కంపెనీ లిమిటెడ్ 1886లో బొగ్గును వెలికితీసేందుకు మైనింగ్ హక్కులను పొందింది. 1920లో సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీ లిమిటెడ్ స్థాపించబడి, హైదరాబాద్ (డెక్కన్) కంపెనీ లిమిటెడ్ కు సంబంధించిన అన్ని ఆస్తులను స్వాధీనం చేసుకుంది. ఆ తరువాత సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీ లిమిటెడ్ మెజారిటీ షేర్లను 1945లో హైదరాబాద్ స్టేట్ కొనుగోలు చేసింది. రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణతో, 1956లో సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీ లిమిటెడ్ నియంత్రణని ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం (ఇప్పుడు తెలంగాణ ప్రభుత్వం)కు అప్పగించింది.[1]
పంచవర్ష ప్రణాళికల అమలులో సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీ లిమిటెడ్ కార్యకలాపాలు విస్తరింప చేయబడ్డాయి. 1960 మార్చి నుండి ఇది ఉమ్మడి (ఇప్పుడు తెలంగాణ ప్రభుత్వం), భారత ప్రభుత్వం సంయుక్త యాజమాన్యంలోకి వచ్చింది. కొంతకాలం తరువాత దీని కార్యకలాపాలు ఉమ్మడి ఆదిలాబాద్, కరీంనగర్, ఖమ్మం, వరంగల్ జిల్లాలకు (కొమరంభీం జిల్లా మొదలుకొని మంచిర్యాల, పెద్దపల్లి, భూపాలపల్లి, కొత్తగూడెం, ఖమ్మం) జిల్లాల్లోని విస్తరించాయి. దక్షిణ భారతదేశంలోని ఏకైక బొగ్గు క్షేత్రమైన గోదావరి లోయ బొగ్గుక్షేత్రంలో 2009-10 వరకు దాదాపు 929.12 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గు వెలికితీయబడింది.[2]
2019–20 వరకు 1,501 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గు వెలికితీయబడింది. మరో 150 సంవత్సరాలు నిరంతరాయంగా తవ్వకాలు జరిపినా గోదావరి లోయ పరిధిలో బొగ్గు తరగదని తేలింది.[3]
గోదావరి లోయ బొగ్గుక్షేత్ర క్యుములేటివ్ బేసిన్ ప్రాంతం 17,400 కిమీ2, బొగ్గు బేరింగ్ ప్రాంతం 11,000 కిమీ2. ప్రాంతీయ అన్వేషణకు సంభావ్యంగా పరిగణించబడే ప్రాంతం 1,700 కిమీ2.[4]
గోదావరి లోయ బొగ్గుక్షేత్రం, కొన్నిసార్లు ప్రాణహిత-గోదావరి లోయ బొగ్గుక్షేత్రంగా సూచించబడుతోంది, వార్ధా లోయ బొగ్గు క్షేత్రానికి కొనసాగింపుగా ఉంది. ఇది 9,000 కిమీ2 విస్తీర్ణంలో విస్తరించి ఉంది. ఇది పన్నెండు కోల్ బెల్ట్‌లుగా విభజించబడింది. ఈ ప్రాంతంలోని ముఖ్యమైన బొగ్గు క్షేత్రాలు: తాండూరు బొగ్గుక్షేత్రం; ఉత్తర గోదావరి, దక్షిణ గోదావరి బొగ్గుక్షేత్రం; కర్లపల్లి లేదా కమరం బొగ్గుక్షేత్రం; రామగుండం బొగ్గు క్షేత్రం మొదలైనవి.[5]
జియోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా ప్రకారం, గోదావరి లోయ బొగ్గు క్షేత్రంలో 2004 జనవరి 1 నాటికి 8091 మీటర్ల లోతులో 1,200 మీటర్ల లోతు వరకు మొత్తం 16,697.26 మిలియన్ టన్నుల నాన్-కోకింగ్ బొగ్గు నిల్వలు ఉన్నాయి.వీటిలో 10 మిలియన్ టన్నుల నిల్వలు చూపించబడగా, మిగిలినవి సూచించబడ్డాయి. బొగ్గులో ఎక్కువ భాగం 300 మీటర్ల లోతు వరకు ఉంటుంది.[6] జియోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా తదుపరి అధ్యయనాలలో గోదావరి లోయ బొగ్గు క్షేత్రానికి 22,054.58 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గు నిల్వలు ఉన్నట్లు తేలింది.[7] 300 మీటర్ల నుంచి 600 మీటర్ల లోతులో 4,308.54 మిలియన్ మెట్రిక్‌ టన్నుల నిల్వలు ఉండగా, 600 మీటర్ల కన్నా ఎక్కువ లోతులో మరో 325.76 మి. మెట్రిక్‌ టన్నుల బొగ్గును కనుగొన్నారు.
ఉక్రెయిన్ అనే పేరు శబ్దవ్యుత్పత్తికి సంబంధించి వేర్వేరు కథనాలు ఉన్నాయి. పాత, అత్యంత ప్రచారంలో ఉన్న కథనం ఆధారంగా ఇది "సరిహద్దు భూమి "అని అర్ధం.[23] ఇటీవల కొన్ని భాషా అధ్యయనాలు వేరొక అర్థాన్ని పేర్కొన్నాయి: "మాతృభూమి" లేదా "ప్రాంతం, దేశం".[24]"ఉక్రెయిన్" ఒకప్పుడు ఇంగ్లీష్‌లో సాధారణ రూపం [25] కానీ ఉక్రెయిన్ స్వాతంత్ర్య ప్రకటన నుండి " ది ఉక్రెయిన్" ఆంగ్ల భాషా ప్రయోగం ప్రపంచంలో చాలా తక్కువగా ఉపయోగించబడుతుందని శైలి-మార్గదర్శక నిర్దిష్ట వ్యాసం వివరిస్తుంది.[14][26] యు.ఎస్ రాయబారి విలియం టేలర్ అభిప్రాయం ప్రకారం, "ద ఉక్రెయిన్" అన్న ప్రయోగం దేశ సార్వభౌమాధికార స్థితికి అనుగుణంగా లేదు. [27]
ఉక్రెయిన్ ప్రాంతంలో నీన్దేర్తల్ స్థిరనివాసం మెల్డోవా పురావస్తు ప్రాంతాలలో కనిపిస్తుంది. (క్రీ.పూ.43,000-45,000) ఇందులో మముత్ ఎముక ఉంది.[28][29] ఈ భూభాగం గుర్రాలను మచ్చిక చేసుకున్న మానవ జాతికి నివాసస్థలంగా పరిగణించబడుతుంది.[30][31][32][33] క్రీ.పూ. 32,000లో యుక్రెయిన్లో, దాని చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలు మానవ నివాసప్రాంతాలుగా ఉన్నాయి. క్రిమియన్ పర్వతప్రాంతాలలో గ్రేవ్ట్టియన్ సంస్కృతికి చెందిన ప్రజలు నివసించిన ఆధారాలు లభించాయి.[34][35] క్రీ.పూ. 4,500 నాటికి న్యూరోథిక్ కుకుటేని-ట్రిప్పిల్లియన్ సంస్కృతి విస్తారమైన ప్రాంతంలో విస్తరించింది. దీనిలో ఆధునిక ఉక్రెయిన్ భాగాలు ట్రిప్పిల్యా, మొత్తం డ్నీపర్-డైనర్స్ ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. లోహ (ఇనుప) యుగంలో ఈ ప్రాంతం సిమెరియన్లు సిథియన్స్, సర్మాటియన్లు నివసించారు.[36] క్రీ.పూ 700, క్రీ.పూ. 200 మధ్యకాలంలో ఇది స్కైతియన్ కింగ్డమ్ లేదా సైథియాలో భాగంగా ఉంది.[37]
క్రీ.పూ. ఆరవ శతాబ్దంలో నల్ల సముద్రం ఈశాన్య తీరంలో ప్రారంభంలో పురాతన గ్రీస్, పురాతన రోమ్, బైజంటైన్ సామ్రాజ్యం కాలనీలు, టిరాస్, ఓల్బియా, కర్షెనస్స్ వంటివి స్థాపించబడ్డాయి. ఈ కాలనీలు సా.శ. 6 వ శతాబ్దంలో బాగా అభివృద్ధి చెందాయి. ఈ ప్రాంతంలో నివసించిన గోథ్‌లు తరువాత క్రీ.పూ. 370 వ శతాబ్దం నుండి హన్‌ల ఆధిక్యత లోకి వచ్చారు. 7 వ శతాబ్దంలో తూర్పు ఉక్రెయిన్ భూభాగం ఓల్డ్ గ్రేట్ బల్గేరియా కేంద్రంగా ఉంది. శతాబ్దం చివరలో బల్గర్ తెగలలో ఎక్కువ భాగం వేర్వేరు దిశలలో వలస వెళ్ళారు. తరువాత ఖజార్లు భూమి అధిక భాగాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు.[ఆధారం చూపాలి]
5 వ - 6 వ శతాబ్దాలలో ప్రస్తుత ఉక్రెయిన్ ప్రాంతంలో ఆండెస్ యూనియన్ ఉంది. ఉక్రైనియన్ల పూర్వీకులు ఆంటీస్ : వైట్ క్రోయాట్స్, సేవేరియన్స్, పోలన్స్, డేర్వియన్స్, డ్యూలెబ్లు, ఉలిచీయన్స్, టివియన్స్. ఉక్రెయిన్ నుండి వలసపోయి బాల్కన్ అంతటా అనేక దక్షిణ స్లావిక్ దేశాలని స్థాపించారు. ఉత్తరప్రాంత వలసలు దాదాపుగా నల్మెన్ సరస్సుల వరకు విస్తరించారు. ఇల్మాన్ స్లావ్స్, క్రివిచ్లు, రేడిమిచ్లు, రష్యన్లకు పూర్వీకుల సమూహాలు ఏర్పడటానికి కారణమయ్యారు. 602 లో అవార్ దాడి తరువాత ఆండీస్ యూనియన్ పతనం అయింది. తెగలలో చాలా మంది ప్రజలు రెండవ సహస్రాబ్ధం ఆరంభం వరకు తమ ఉనికిని నిలుపుకున్నారు.
సా.శ. 879 లో స్కాండినేవియా నుండి స్టారయా లడోగా దాటి ఈప్రాంతంలో స్థిరపడిన కీవ్ రస్ ప్రజలు కియాన్ రస్ స్థాపించారు.కెవిన్ రస్ ప్రస్తుత ఆధునిక ఉక్రెయిన్, బెలారస్, పోలాండ్ తూర్పు ప్రాంతం, ప్రస్తుత రష్యా పడమటి భాగాన్ని కేంద్ర పశ్చిమ, ఉత్తర భాగాలను విలీనం చేసుకుంది. ప్రాథమిక చరిత్ర (ప్రైమరీ క్రానికల్) ప్రకారం రస్ ప్రముఖులు మొదట స్కాండినేవియాకు చెందిన వరాంగియన్లుగా భావించబడ్డారు.[ఆధారం చూపాలి]
10 వ, 11 వ శతాబ్దాలలో ఇది ఐరోపాలో అతిపెద్ద, అత్యంత శక్తివంతమైన రాజ్యంగా మారింది.[38] ఇది ఉక్రెనియన్లు, రష్యన్ల జాతీయ గుర్తింపుకు పునాది వేసింది.[39] ఆధునిక ఉక్రెయిన్ రాజధాని కీవ్ రస్‌ప్రజలకు అత్యంత ముఖ్యమైన నగరంగా మారింది.
వరాంగియన్లు తరువాత స్లావిక్ జనాభాలో కలిసిపోయి మొట్టమొదటి రస్ రాజవంశం రూరిక్ వంశంలో భాగం అయ్యారు.[39] కియేవన్ రస్ రాజ్యాలను తరచుగా రురికిడ్ క్న్యాజెస్ ( "రాకుమారులు"), పాలించారు.వీరు కియెవ్‌ను స్వాధీనం చేసుకోవడానికి తరచుగా ఒకరితో ఒకరు కలహించుకున్నారు.[ఆధారం చూపాలి]
కీవన్ రస్ స్వర్ణ యుగం 'వ్లాదిమిర్ ది గ్రేట్ (980-1015) పాలనతో ప్రారంభమైంది. వీరు రస్‌ను బైజాంటైన్ క్రిస్టియానిటీ వైపుగా మార్చారు. అతని కొడుకు పాలనలో యారోస్లావ్ వైజ్ (1019-1054) కీవన్ రస్ 'దాని సాంస్కృతిక అభివృద్ధి, సైనిక శక్తి అత్యున్నత స్థాయికి చేరుకున్నారు.[39] తిరిగి ప్రాంతీయ అధికారాల ప్రాముఖ్యత మళ్లీ పెరగడంతో రాజ్యం త్వరలో ముక్కలైంది. రెండవ వ్లాదిమిర్ మొనొమాఖ్ (1113-1125), అతని కుమారుడు మ్‌స్టిస్లావ్ (1125-1132) పాలనలో తుది యోధులకు తరువాత, రస్ 'చివరికి మ్‌స్టిస్లావ్ మరణానంతరం ప్రత్యేక రాజ్యాలుగా విడిపోయింది.[ఆధారం చూపాలి]
13 వ శతాబ్దం మంగోల్ దండయాత్ర కీవన్ రస్‌ను నాశనం చేసింది. 1240 లో కీవ్ పూర్తిగా నాశనమైంది.[40] నేటి ఉక్రేనియన్ ప్రాంతములో హాలిచ్, వొలొడిమిర్ - వొలింస్కియి రాజ్యాలుగా ఉద్భవించి గలీసియా-వోల్యానియా రాజ్యంలో విలీనం చేయబడ్డాయి. [41]
డానిలో రోమనోవిచ్ (గలీసియా లేదా డానిలో హలిత్‌స్క్‌యి డానియల్ నేను) రోమన్ మ్‌స్టిస్లవిచ్ కుమారుడు నైరుతి రస్ వోల్యానియా, గలీసియా, రస్ సహా' కీవ్ పురాతన రాజధాని తిరిగి సమైక్యం చేసాడు.1253 లో డాన్యోయిచ్న్ పాపల్ ఆర్చ్ బిషప్ డనీలో రసులకు మొట్టమొదటి రాజుగా కిరీటధారణ చేయబడింది. డనీలో పాలనలో గలీసియా - వోల్నియాయా తూర్పు మధ్య యూరోప్లో అత్యంత శక్తివంతమైన రాజ్యాలలో రాజ్యం ఒకటిగా మారింది.[42]
14 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో మావోవియాలోని బొలెస్లా రెండవ జార్జి మరణంతో, పోలండ్ రాజు మూడవ కాసిమిర్ గలీసియా-వోల్నియాను స్వాధీనం చేసుకోవడానికి పోరాటం ప్రారంభించాడు (1340-1366). ఇదే సమయంలో ఇర్పెన్ నదిపై యుద్ధం తర్వాత కీవ్ తో సహా, రస్ హృదయ భూభాగం లిటెన్నియా గ్రాండ్ డచీ భూభాగం అయింది దీనిని గెడిమినాస్, అతని వారసులు పాలించారు. పోర్చుగల్, లిథువేనియా మధ్య వంశీయుల యూనియన్ 1386 యూనియన్ యూనియన్ తరువాత, చాలా యుక్రెయిన్ అయింది ఎక్కువగా లిథువేనియా గ్రాండ్ డచీలో భాగమైన స్లేవిక్సిస్డ్ స్థానిక లిథువేనియన్ ప్రముఖులచే పాలించబడింది. 1392 నాటికి గలిసియా-వోల్నియాయా యుద్ధాలు అని పిలవబడిన యుద్ధాలు ముగింపుకు వచ్చాయి. ఉత్తర, మధ్య ఉక్రెయిన్ లోని లోతులేని భూభాగాల పోలిష్ వలసదారులు అనేక పట్టణాలను స్థాపించారు లేదా తిరిగి స్థాపించారు. 1430 లో పోడోలియా వాయోడ్షిప్షిప్గా పోలాండ్ రాజ్యం క్రౌన్ కింద విలీనం చేయబడింది. 1441 లో దక్షిణ యుక్రెయిన్లో ప్రత్యేకించి క్రిమియా, పరిసర స్టెప్పీలు గెన్నిసిడ్ ప్రిన్స్ హసి ఐ గిర్రే క్రియాల్ ఖానేట్ను స్థాపించారు.[ఆధారం చూపాలి]
1569 లో లిబ్లిన్ యూనియన్ పోలిష్-లిథువేనియన్ కామన్వెల్త్‌ను స్థాపించింది. చాలా ఉక్రేనియన్ భూభాగం లిథువేనియా నుండి పోలాండ్ రాజ్యం కిరీటానికి బదిలీ చేయబడి పోలిష్ భూభాగంగా మారింది. 14 వ శతాబ్దం చివరలో ప్రారంభమైన పోలీకొనైజేషన్ జనాభా సాంస్కృతిక, రాజకీయ ఒత్తిడిలో అనేకమంది పోలిష్ రూథెనియా (రస్ యొక్క భూమికి మరొక పేరు) గౌరవప్రదమైన హోదా కొరకు కాథలిక్కులుగా మారారు.పోలిష్ ఉన్నతవర్గాల నుండి వేరుచేయలేనిదిగా మారింది.[43] రస్ స్థానిక ప్రముఖులలో రక్షకులను కోల్పోయింది. 17 వ శతాబ్దం నాటికి విశ్వాసంగల ఆర్థోడాక్స్ అయిన ఉద్భవిస్తున్న సాపోర్జియాన్ కోసాక్స్‌కు సామాన్య ప్రజలు (రైతులు, పట్టణ ప్రజలు) రక్షణ కోసం తిరగడం మొదలైంది. కోసాక్కులు వారిని శత్రువులుగా గ్రహించిన వారి వ్యతిరేకంగా ఆయుధాలను ఎక్కుపెట్టడానికి పోలండ్ రాజ్యం, దాని స్థానిక ప్రతినిధులు సహా సిగ్గుపడలేదు.[44]
మంగోల్ దండయాత్ర తరువాత స్వాధీనం చేసుకున్న గోల్డెన్ హార్డే నుండి రూపొందించబడిన భూభాగం " క్రిమీన్ ఖాంటే " 18 వ శతాబ్దం వరకు తూర్పు ఐరోపాలో శక్తివంతమైన శక్తులలో ఒకటి. 1571 లో అది మాస్కోను స్వాధీనం చేసుకుని నాశనం చేసింది.[45] 16 వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుంచి 17 వ శతాబ్దం చివరి వరకు సరిహద్దు ప్రాంతాలు వార్త టాటర్ దండయాత్రలు గురయ్యాయి.[46] రష్యా, ఉక్రెయిన్ నుండి రెండు మిలియన్ల మంది బానిసలను క్రిమియన్ టాటర్ బానిస దాడుల ద్వారా ఎగుమతి చేయబడ్డారు.[47] ఓరస్ట్ సబ్టెలిన్ ప్రకారం "1450 నుండి 1586 వరకు ఎనభై ఆరు టాటార్ దాడులు నమోదు చేయబడ్డాయి. 1600 నుండి 1647 వరకు డెబ్భై." [48] 1688 లో టాటార్స్ రికార్డు స్థాయిలో 60,000 మంది ఉక్రైనియన్లను స్వాధీనం చేసుకున్నారు.[49] టాటర్ దాడులు శిఖరాగ్రానికి చేరుకున్న కాలంలో ప్రజలు సారవంతమైన దక్షిణ భాగాలలో స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకోవడంలో నిరుత్సాహం నెలకొన్నది. చివరికి క్రిమీన్ ఖానేట్ చివరి శేషం 1783 లో రష్యన్ సామ్రాజ్యం జయించింది.[50] ఈ భూభాగాన్ని పరిపాలించడానికి టౌరిదా గవర్నరేట్ ఏర్పడింది.[ఆధారం చూపాలి]
17 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో డ్నీపర్ కోసాక్స్, రష్యన్ పోలిష్ దావానుండి పారిపోయిన రుథేనియన్ రైతులు కాసాక్ సైనిక క్వాసీ-స్టేట్, సాపొరోజియాన్ హోస్ట్ దీనిని రూపొందించారు.[51] పోలాండ్ ఈ జనాభాపై చాలా తక్కువ నియంత్రణను సాధించింది. అయితే టర్కులు, తాటార్లకు కోసాకులు ఉపయోగకరమైన ప్రత్యర్థి శక్తిగా గుర్తించారు.[52], కొన్నిసార్లు ఇద్దరూ సైనిక పోరాటంలో భాగస్వాములుగా ఉన్నారు.[53] అయినప్పటికీ పోలిష్ ప్రభువులచే నిరంతరం కఠినమైన వ్యవసాయ పనులు చేయించడం, ముఖ్యంగా ఆర్థోడాక్స్ చర్చి అణిచివేత కోసాక్కులను విడదీసింది.[52] కొసాక్లు సెజ్మ్‌ ప్రాతినిథ్యం, ఆర్థడాక్స్ సంప్రదాయ గుర్తింపు క్రమంగా కొసాక్ రిజస్టరీ కోరుకున్నారు.సెజ్మ్‌లో ఆధిక్యత కలిగి ఉన్న పోలిష్ ప్రముఖులు దీనిని తిరస్కరించారు.[54]
1648 లో బోహ్డాన్ ఖ్మేల్నీట్స్కీ, పెట్రోరొ డోరోషెనో కోసాక్ తిరుగుబాట్లను కామన్వెల్త్, పోలిష్ రాజు రెండవ జాన్ కాసిమిర్లకు వ్యతిరేకంగా నడిపించారు.[55] ఖ్మేల్నీట్స్కీ 1648 లో కీవ్ లోకి ప్రవేశించిన తరువాత అతను పోలిష్ బందిఖానాలో నుండి విడుదలై స్వేచ్ఛగా సంచరిస్తున్న ప్రజలను ప్రశంసించాడు. అతను స్థాపించిన కాసాక్ హెట్మానేట్ 1764 వరకు ఉనికిలో ఉంది (కొన్ని వర్గాలు 1782 వరకు ఉందని వాదిస్తున్నారు).
తన టాటర్ మిత్రులచే విడిచిపెట్టబడిన ఖ్మెలివ్స్కీ 1651 లో బ్రెస్సెటెక్కోలో భారీ ఓటమిని ఎదుర్కొన్నాడు. సహాయం కోసం రష్యన్ త్సర్ వైపు తిరిగాడు. 1654 లో ఖ్మెలివ్స్కీ పెరీయాస్లావ్ ఒప్పందంపై సంతకం చేశాడు. రష్యాతో ఒక సైనిక, రాజకీయ కూటమిని ఏర్పరుచుకున్నాడు. అది రష్యా తస్సా పట్ల విశ్వసనీయతగా భావించబడింది.
1657-1686లో రష్యా, పోలాండ్, తుర్కులు, కోసాక్కుల మధ్య ఉక్రెయిన్ నియంత్రణలో 30 సంవత్సరాల యుద్ధమైన "ది రూయిన్" వచ్చింది. అదే సమయంలో పోలాండ్ జలప్రళయం జరిగింది. ఈ యుద్ధాలు వందల వేలమంది మరణాలతో తీవ్రంగా అధికరించాయి. 1686 లో రష్యా, పోలాండ్ మధ్య "ఎటర్నల్ పీస్" వారి మధ్య ఉక్రేనియన్ భూభాగాలను విభజించినప్పుడు ఓటమి సంభవించింది.
1709 లో కోసాక్ హెట్మాన్ ఇవాన్ మాజెపా (1639-1709) గ్రేట్ నార్తరన్ యుద్ధం (1700-1721) లో రష్యాపై స్వీడన్ చేసిన దాడి నుండి వైదొలిగాడు. చివరికి పీటర్ రష్యా రాజకీయ, ఆర్థిక అధికారాన్ని ఏకీకృతం చేయటానికి, ఆధునీకరించాలని గ్రహించాడు. హెట్మంటే, ఉక్రేనియన్, కాసాక్ ఆకాంక్షలకు అనుగుణంగా స్వయంప్రతిపత్తి కలిగించవలసి అవసరం ఉందని భావించాడు. దూరంగా ఉండటానికి అవసరమైనది. మాస్టెపా పోల్టవా యుద్ధం (1709) నుండి పారిపోయిన తరువాత ప్రవాసంలో మరణించారు. ఇక్కడ స్వీడన్లు, వారి కాసాక్ మిత్రులు విపత్తుతో ఓటమి పాలయ్యారు.
మోంట్స్క్వియు స్పిరిట్ ఆఫ్ ది లాస్ ప్రచురణకు ముందు శాసన, కార్యనిర్వాహక, న్యాయవ్యవస్థ శాఖల మధ్య ప్రభుత్వంలో అధికారాన్ని వేరుచేయడానికి ఇది ఒక ప్రమాణాన్ని స్థాపించింది. రాజ్యాంగం హెడ్మాన్ కార్యనిర్వాహక అధికారిని పరిమితం చేసి జనరల్ కౌన్సిల్ అని ప్రజాస్వామ్యయుతంగా ఎన్నుకోబడిన కాసాక్ పార్లమెంటును స్థాపించింది. పిలిప్ ఆర్లిక్ రాజ్యాంగం దాని చారిత్రక కాలానికి ప్రత్యేకంగా ఉంది. ఐరోపాలో మొట్టమొదటి రాష్ట్ర రాజ్యాంగాలలో ఒకటిగా ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]
1764 లో హెట్మాంటాట్ రద్దు చేయబడింది; రష్యా తన భూములపై నియంత్రణను కేంద్రీకరించడంతో జపొరిఝ్స్కా సిచ్ 1775 లో రద్దు చేయబడింది. 1772, 1793, 1795 లలో పోలాండ్ విభజనలో భాగంగా డైనీర్ ఉక్రెయిన్ భూములు రష్యా, ఆస్ట్రియాల మధ్య విభజించబడ్డాయి. 1737 నుండి 1834 వరకు ఉత్తర నల్ల సముద్ర తీరం, తూర్పు డానుబే లోయ విస్తరణ రష్యన్ విదేశీ విధానం మూలస్తంభంగా ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]
లిథువేనియన్లు, పోల్స్ యుక్రెయిన్లో విస్తృతమైన ఎస్టేట్లని నియంత్రిస్తూ, తాము చట్టాలను తామే తయారు చేసుకున్నారు. క్రాకొ నుండి న్యాయపరమైన తీర్పులు మామూలుగా జరిగాయి. అయితే రైతులు భారీగా పన్నులు చెల్లించి ఆచరణాత్మకంగా భూమికి బానిసలుగా మారారు. అప్పుడప్పుడు భూస్వాములు ఉక్రేనియన్ రైతులతో సైన్యాలను ఉపయోగించి ఒకరితో ఒకరు పోరాడారు. పోల్స్, లిథువేనియన్లు రోమన్ కాథలిక్కులు, ఆర్థడాక్స్ తక్కువ మతాధికారులగా మార్చడంలో కొంత విజయం సాధించారు. 1596 లో వారు "గ్రీకు-కాథలిక్" లేదా యునియేట్ చర్చ్ ఏర్పాటు చేశారు; ఈ రోజు పశ్చిమ యుక్రెయిన్లో ఇది ఆధిపత్యం చెలాయిస్తుంది. ఉక్రేనియన్ మనుష్యులను అనుసరించడానికి వారు విముఖంగా ఉన్న కారణంగా మత భేదం ఉక్రేనియన్ సంప్రదాయ రైతులను నాయకవిహీనంగా మార్చింది.[56]
కోసెక్స్ 1768 లో పోలిష్-లిథువేనియన్ కామన్వెల్త్ ఉక్రేనియన్ సరిహద్దులలో కోలివిష్చియా అని పిలిచే ఒక తిరుగుబాటుకు ప్రారంభించారు. జాతివైరంతో ఉక్రైయిస్ హింసలు వేలాది మంది పోలిష్, యూదులు చంపబడడం ఈ తిరుగుబాటుకు మూల కారణంగా ఉంది. ఉక్రేనియన్ గ్రూపులలో మతపరమైన యుద్ధం కూడా జరిగింది.రెండవ కాథరీన్ సమయంలో తిన్నెపెర్ నదిపై కొత్తగా బలోపేతం చేయబడిన పోలిష్-రష్యన్ సరిహద్దుతో యునైట్, ఆర్థోడాక్స్ పారిష్ల మధ్య వివాదం పెరుగుతూ ఉంది. యునైటడ్ మతపరమైన ఆచారాలు మరింత లాటిన్ భాషగా మారినందున ఈ ప్రాంతంలో ఆర్థోడాక్స్ అనేది రష్యన్ ఆర్థోడాక్స్ చర్చిపై ఆధారపడటానికి మరింత తోడ్పడింది. కాంఫెషనల్ ఉద్రిక్తతలు కూడా పోలిష్, రష్యన్ రాజకీయ బాధ్యతలను వ్యతిరేకించాయి.[57] 1783 లో రష్యన్ సామ్రాజ్యం క్రిమియాను విలీనం చేసుకున్న తరువాత న్యూ రష్యాలో ఉక్రైనియన్లు, రష్యన్లు స్థిరపడ్డారు.[58] పర్యెస్లావ్ ఒప్పందంలో వాగ్దానాలు ఉన్నప్పటికీ ఉక్రేనియన్ ప్రముఖులు, కోసాక్స్ స్వేచ్ఛలు, వారు ఆశించేవారు స్వయంప్రతిపత్తి ఎన్నడూ అందుకోలేదు. ఏదేమైనా సామ్రాజ్యంలో ఉక్రైనియన్లు అత్యధిక రష్యన్ రాజ్య, చర్చి కార్యాలయాలకు చేరుకున్నారు. తరువాతి కాలంలో రస్సిఫికేషన్ విధానాలు ఉక్రెయిన్ భాష ముద్రణ, వాడుకల ఉపయోగాన్ని అణిచివేసింది.[59]
19 వ శతాబ్దంలో ఉక్రెయిన్ రష్యా, ఆస్ట్రియాలు ఎక్కువగా గ్రామీణ ప్రాంతాన్ని నిర్లక్ష్యం చేసాయి. పెరుగుతున్న పట్టణీకరణ, ఆధునీకరణ, శృంగార జాతీయత వైపు ఒక సాంస్కృతిక ధోరణి అధికరించింది. సామాజిక న్యాయానికి కట్టుబడిన ఉక్రేనియన్ మేధావివర్గం ఉద్భవించింది. జాతీయ-కవి అయిన తరాస్ షెవ్చెంకో (1814-1861), రాజకీయ సిద్ధాంతకర్త మైఖైలో డెరామనోవ్ (1841-1895) సర్వోత్తమమైన జాతీయవాద ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించాడు.[ఆధారం చూపాలి][60]
రష్యా-టర్కిష్ యుద్ధం తరువాత (1768-1774) కాథరీన్ ది గ్రేట్, ఆమె తక్షణ వారసులు ఉక్రెయిన్లో, ప్రత్యేకించి క్రిమియాలో ప్రవేశించడానికి జర్మన్ వలసదారులకు ప్రోత్సాహం అందించారు. గతంలో స్వల్పంగా ప్రబలమైన టర్క్ జనాభా వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహించారు.[ఆధారం చూపాలి]
19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఉక్రెయిన్ నుండి ప్రజలు రష్యన్ సామ్రాజ్యం దూర ప్రాంతాలకు వలస వెళ్ళారు. 1897 జనాభా లెక్కల ప్రకారం ఉక్రేనియన్లు సైబీరియాలో 2,23,000 మంది, మధ్య ఆసియాలో 1,02,000 మంది ఉన్నారు.[61]
1906 లో ట్రాన్స్-సైబీరియన్ రైల్వేను ప్రారంభించిన పది సంవత్సరాలలో అదనంగా 1.6 మిలియన్ల మంది తూర్పుప్రాంతాలకు వలస వెళ్ళారు.[62] ఒక ఉక్రేనియన్ జనాభాతో చాలా తూర్పు ప్రాంతాలు గ్రీన్ యుక్రెయిన్‌గా గుర్తించబడ్డాయి.[63]
19 వ శతాబ్దం చివరిలో జాతీయవాద, సామ్యవాద పార్టీలు అభివృద్ధి చెందాయి. హబ్స్‌బర్గర్ల సున్నితమైన పాలనలో ఆస్ట్రియన్ గలిసియా జాతీయ ఉద్యమ కేంద్రంగా మారింది.[ఆధారం చూపాలి]
ఉక్రెనియన్లు మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో ఆస్ట్రియాలో సెంట్రల్ పవర్స్, ట్రిపుల్ ఎంటెంట్ రష్యాలో ఉన్నారు. 3.5 మిలియన్ ఉక్రెనియన్లు ఇంపీరియల్ రష్యన్ ఆర్మీతో పోరాడారు. 2,50,000 మంది ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ ఆర్మీ కోసం పోరాడారు. [64] ఆస్ట్రియా-హంగేరి అధికారులు రష్యన్ సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా పోరాడటానికి ఉక్రేనియన్ లెజియన్‌ను స్థాపించారు. ఇది యుక్రేనియన్ గెలీలియన్ ఆర్మీ అయింది. ఇది మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంకాలం తరువాత (1919-23) బోల్షెవిక్స్, పోల్స్‌తో పోరాడింది. ఆస్ట్రియాలో రసొఫైల్ భావాలను అనుమానించినవారి మీద కఠినంగా వ్యవహరించారు.[64]
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో సామ్రాజ్యాలు రెండూ నాశనమయ్యాయి. 1917 నాటి రష్యన్ విప్లవం బోల్షెవిక్ ల కింద సోవియట్ యూనియన్ స్థాపనకు దారి తీసింది. తదనంతరం రష్యాలో జరిగిన అంతర్యుద్ధం. భారీ కమ్యూనిస్ట్, సోషలిస్టు ప్రభావాలతో స్వీయ-నిర్ణయం కోసం ఉక్రేనియన్ జాతీయ ఉద్యమం మళ్లీ పుట్టుకొచ్చింది. యుక్రేయిన్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ (1917 జూన్ 23 న ఆధునిక ఉక్రెయిన్ ముందున్న యుఎన్ఆర్ మొదటిసారి రష్యన్ రిపబ్లిక్ లో ప్రకటించబడింది; బోల్షెవిక్ విప్లవం తరువాత 1918 జనవరి 25 న ఉక్రేనియన్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది) హెట్మానేట్ డైరెక్టరేట్, బోల్షెవిక్ యుక్రెనియన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ (లేదా సోవియట్ యుక్రెయిన్) తదనంతరం పూర్వపు రష్యా సామ్రాజ్యంలో భూభాగాలను స్థాపించాయి; వెస్ట్ ఉక్రేనియన్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్, హుస్సల్ రిపబ్లిక్ ఆస్ట్రో-హంగేరి భూభాగం యుక్రేయిన్ భూములలో క్లుప్తంగా ఉద్భవించాయి.[ఆధారం చూపాలి]
కీవ్‌లో సెయింట్ సోఫియా స్క్వేర్‌లో ఉక్రేనియన్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్, వెస్ట్ ఉక్రేనియన్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్‌చే 1919 జనవరి 22 న సంతకం చేసిన ఒక ఒప్పందం (యునిఫికేషన్ యాక్ట్) మీద సంతకం చేసాయి.[ఆధారం చూపాలి]
ఇది పౌర యుద్ధానికి దారితీసింది, రష్యన్ సివిల్ వార్‌లో అరాచకవాద నెస్టర్ మఖోనో ఆధ్వర్యంలో దక్షిణ యుక్రెయిన్లో అభివృద్ధి చేయబడిన బ్లాక్ ఆర్మీ లేదా తర్వాత ది రివల్యూషనరీ ఇన్సెన్షనరీ ఆర్మీ అని పిలిచే అరాజకవాద ఉద్యమానికి దారితీసింది.[65] వారు "స్వేచ్ఛా సోవియెట్స్", స్వేచ్ఛా భూభాగంలోని స్వేచ్ఛావాద కమ్యూన్లను నిర్వహించారు. 1918 నుండి 1921 వరకు ఉక్రేనియన్ విప్లవం సమయంలో ఒక రాజ్యరహిత అరాజరిక సమాజాన్ని రూపొందిస్తున్న ప్రయత్నం. డెనికిన్లో ఉన్న జొసిస్ట్ వైట్ ఆర్మీ, తర్వాత రెడ్ ఆర్మీ ట్రోత్‌స్కీ నేతృత్వంలో 1921 ఆగస్టులో తరువాతి స్థానానికి చేరుకుంది.
పోలాండ్ వెస్ట్రన్ యుక్రెయిన్‌ను పోలాండ్-ఉక్రేనియన్ యుద్ధంలో ఓడించింది. కానీ కీవ్‌కు వ్యతిరేకంగా జరిగిన యుద్ధం విఫలమైంది. రిగా శాంతి ప్రకారం పశ్చిమ ఉక్రెయిన్ పోలాండ్లోకి విలీనం చేయబడింది. ఇది 1919 మార్చిలో ఉక్రేనియన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్‌ను గుర్తించింది. సోవియట్ అధికారాన్ని స్థాపించడంతో ఉక్రెయిన్ భూభాగంలో సగం పోలాండ్, బెలారస్, రష్యా చేరుకుంది. డ్నియస్టర్ నది ఎడమ తీరంలో మోల్దోవియన్ స్వయంప్రతిపత్తి సృష్టించబడింది.[ఆధారం చూపాలి] 1922 డిసెంబరు డిసెంబరులో ఉక్రెయిన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ల యూనియన్ స్థాపక సభ్యదేశంగా మారింది.[66]
ఉక్రెయిన్లో యుద్ధం మరొక రెండు సంవత్సరాలు కొనసాగింది; అయితే 1921 నాటికి ఉక్రెయిన్లో ఎక్కువ భాగం సోవియట్ యూనియన్ స్వాధీనం చేసుకుంది. గలీసియా, వోల్నియా (పశ్చిమ ఉక్రెయిన్) స్వతంత్ర పోలాండ్లోకి చేర్చబడ్డాయి. బుకోవినా రొమేనియాలో చేర్చబడింది. కార్పాథియన్ రూథెనియా చెకొస్లవాక్ రిపబ్లిక్‌లో స్వతంత్రంగా ప్రవేశించాయి.[ఆధారం చూపాలి]
ఉక్రైనియన్ మిలిటరీ ఆర్గనైజేషన్, ఉక్రేనియన్ జాతీయవాదులు (ఒ.యు.ఎన్.) సంస్థ నేతృత్వంలో పోలిష్ జాతీయ విధానాల కారణంగా 1920, 1930 లలో పోలాండ్లో ఒక శక్తివంతమైన రహస్య ఉక్రెయిన్ జాతీయవాద ఉద్యమం ప్రారంభమైంది. ఈ ఉద్యమం విద్యార్థినాయకుడిని ఆకర్షించింది. పోలిష్ రాష్ట్ర అధికారుల మధ్య, ప్రజా ఉద్యమాల మధ్య ఘర్షణలు గణనీయమైన సంఖ్యలో మరణాలకు దారితీశాయి. వాగ్దానం చేసిన స్వయంప్రతిపత్తి ఎన్నడూ అమలు కాలేదు. పోలాండ్లో ఉక్రైనియన్ పార్టీలు, ఉక్రేనియన్ కేథలిక్ చర్చి, చురుకైన ప్రెస్ ఒక వ్యాపార రంగం ఉన్నాయి. 1920 లో ఆర్థిక పరిస్థితులు మెరుగుపడ్డాయి. 1930 లో కానీ ఈ ప్రాంతం గొప్ప మాంద్యం వల్ల బాధపడింది.[ఆధారం చూపాలి]
రష్యన్ పౌర యుద్ధం ఉక్రెయిన్‌తో సహా మొత్తం రష్యన్ సామ్రాజ్యాన్ని ధ్వంసం చేసింది. 1.5 మిలియన్ల మంది మరణించారు, మాజీ రష్యన్ సామ్రాజ్యం భూభాగంలో వందలాది మంది నిరాశ్రయులుగా ఉన్నారు. 1921 లో సోవియట్ యుక్రెయిన్ కూడా రష్యన్ కరువును ఎదుర్కొంది (ప్రధానంగా రష్యన్ వోల్గా-ఉరల్ ప్రాంతాన్ని ప్రభావితం చేసింది).[67] 1920 లలో[68] మైకోలా స్క్రిప్యానిక్ జాతీయ కమ్యూనిస్ట్ నాయకత్వం అనుసరించిన యుక్రెయిన్ విధానం, సోవియట్ నాయకత్వం ఉక్రేనియన్ సంస్కృతి, భాషలో జాతీయ పునరుజ్జీవనాన్ని ప్రోత్సహించింది. యురేనరైజేషన్ సోవియట్ అంతటా కోరేనిజేషన్ విధానం (దేశీయీకరణ) లో భాగంగా ఉంది.[66] బోల్షెవిక్‌లు సార్వత్రిక ఆరోగ్య సంరక్షణ విద్య, సాంఘిక భద్రతా ప్రయోజనాలకు అలాగే పనిచేసే హక్కు, గృహ హక్కులకు కూడా కట్టుబడి ఉన్నారు.[69] కొత్త చట్టాల ద్వారా మహిళల హక్కులు బాగా అధికరించాయి.[70] జోసెఫ్ స్టాలిన్ వాస్తవిక కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ నాయకుడిగా మారిన తరువాత 1930 ల ప్రారంభంలో ఈ విధానాలు చాలా వరకు విరుద్ధంగా ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]
1930 నాటికి నిర్మాణంలో ఉన్న ద్నీపర్ హైడ్రో ఎలక్ట్రిక్ స్టేషన్]]
1920 ల చివరలో ఒక ప్రణాళికాబద్ధమైన ఆర్థిక వ్యవస్థతో ప్రారంభించి. యుక్రెయిన్ సోవియట్ పారిశ్రామికీకరణలో పాల్గొంది, రిపబ్లిక్ పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి 1930 లలో నాలుగు రెట్లు తగ్గింది.[66] ఐదు సంవత్సరాల పధకాలలో భాగంగా సమైక్య వ్యవసాయం కార్యక్రమం కారణంగా రైతాంగం బాధపడింది.ఇది సాధారణ దళాలు, రహస్య పోలీసులచే అమలు చేయబడింది.[66] ప్రతిఘటించిన వారు ఖైదు చేయబడ్డారు, బహిష్కరించబడ్డారు. వ్యవసాయ ఉత్పాదకత బాగా తగ్గింది. సామూహిక క్షేత్రాల సభ్యులు కొన్నిసార్లు కోటాలు వరకు ఎటువంటి ధాన్యాన్ని స్వీకరించకపోవడంతో, హలోడోమోర్ లేదా "గొప్ప కరువు"గా పిలువబడే కరువులో లక్షలాదిమంది మరణించారు[71] ఈ కరువుకు జాతి వివక్షత కారణమా అని పరిశోధకుల చేత విభజించబడింది. కానీ ఉక్రేనియన్ పార్లమెంట్, ఇతర దేశాల ప్రభుత్వాలు దీనిని గుర్తించాయి. [b] కమ్యూనిస్ట్ నాయకత్వం కరువు పస్తులను రైతులకు సామూహిక పొలాల బలవంతం శిక్షా సాధనంగా ఉపయోగించారు.[72]
పౌర యుద్ధం, సమష్టి వివాదము గొప్ప బీభత్సం సమయంలో సామూహిక హత్య కార్యకలాపాలకు ఈ సమూహాలు చాలా బాధ్యత వహించాయి. ఈ సమూహాలు యెఫిమ్ ఎవడోకిమోవ్ (1891-1939) తో సంబంధం కలిగి ఉన్నాయి. 1929-31లో జనరల్ స్టేట్ పొలిటికల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (ఒ.గి.పి.యు.) లో సీక్రెట్ ఆపరేషనల్ డివిజన్లో పనిచేస్తాయి. ఎవ్డోకిమోవ్ 1934 లో కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ పరిపాలనలోకి బదిలీ అయ్యాడు. అతను ఉత్తర కాకసస్ క్రైకు పార్టీ కార్యదర్శి అయ్యాడు. అతను భద్రతా అంశాలపై జోసెఫ్ స్టాలిన్, నికోలాయి యెజోవ్‌కు సలహా ఇస్తూనే ఉన్నాడు. తరువాతి 1937-38లో గ్రేట్ టెర్రర్‌గా పిలువబడే సామూహిక హత్య కార్యకలాపాలను చేపట్టడానికి ఎవడోకిమోవ్ మాజీ సహచరులపై ఆధారపడింది.[73] 2010 జనవరి 13 న కీవ్ అప్పెలేట్ కోర్ట్ స్టాలిన్ కాగానోవిచ్, ఇతర సోవియట్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ కార్యకర్తలు హోలోడోమోర్ కరువు సమయంలో ఉక్రైనియన్ల సామూహిక హత్యాకాండకు దోషిగా గుర్తించారు.[74]
1939 సెప్టెంబరు సెప్టెంబరులో పోలాండ్ దండయాత్ర తరువాత జర్మన్, సోవియెట్ దళాలు పోలాండ్ భూభాగాన్ని విభజించాయి. తద్వారా జనాభాతో తూర్పు గలిసియా, వోల్నియా వారి ఉక్రెయిన్ ప్రజలతో ఉక్రెయిన్లో భాగంగా మారింది. చరిత్రలో మొట్టమొదటి సారి దేశం ఐక్యమైంది.[75][76]
1940 లో సోవియట్‌లు బెస్సరేబియా, ఉత్తర బుకోవినాలను కలుపుకున్నారు. ఉక్రేనియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్ బెస్సరేబియ ఉత్తర, దక్షిణ జిల్లాలు ఉత్తర బుకోవినా, హర్త్సా ప్రాంతంతో విలీనం అయ్యింది. కానీ మోల్డవియన్ స్వతంత్ర సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ పశ్చిమ భాగాన్ని కొత్తగా ఏర్పడిన మోల్డవియన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్‌కు అప్పజెప్పింది. యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ ఈ ప్రాదేశిక లాభాలు అంతర్జాతీయంగా 1947 పారిస్ శాంతి ఒప్పందాలచే గుర్తించబడ్డాయి.[ఆధారం చూపాలి]
మార్షల్ టిమోషెనుకో (బుడ్జాక్ ప్రాంతంలో జన్మించారు) యుద్ధం అంతటా అనేక రంగాల్లో నాయకత్వం వహించాడు. 1941 లో కియెవ్ నైరుతీ ఫ్రంట్ తూర్పు జర్మనీ సైన్యాలు 1941 జూన్ 22 న సోవియట్ యూనియన్‌పై దాడి చేసి మొత్తం నాలుగు సంవత్సరములు యుద్ధాన్ని ప్రారంభించాయి. యాక్సిస్ ప్రారంభంలో ఎర్ర సైన్యం నిరాశాజనకంగా కానీ విజయవంతం కాని ప్రయత్నాలకు వ్యతిరేకంగా ముందుకు వచ్చింది. కీవ్ పరిసరప్రాంతాలలో జరిగిన యుద్ధంలో నగరం తీవ్రంగా ప్రతిఘటించిన కారణంగా "హీరో సిటీ"గా ప్రశంసలు పొందింది.యుద్ధంలో 6,00,000 కంటే ఎక్కువ సోవియట్ సైనికులు (లేదా సోవియట్ వెస్టర్న్ ఫ్రంట్లో ఒక వంతు) చంపబడ్డారు లేదా అక్కడ నిర్బంధించారు. అనేకమంది తీవ్రంగా గాయపడ్డారు.[77][78]
ఉక్రైనియన్లు ఎక్కువమంది రెడ్ ఆర్మీ, సోవియట్ నిరోధకతతో పోరాడారు.[79] పశ్చిమ యుక్రెయిన్లో ఒక స్వతంత్ర ఉక్రేనియన్ తిరుగుబాటు సైనిక ఉద్యమం (యు.పి.ఎ.1942) ఏర్పడింది. ఉక్రేనియన్ అధ్యక్షుడు బలాత్కారంగా దేశం విడిచి ప్రవాసంలోకి వెళ్ళాడు.[80]
అంతర్గత పోలాండ్లో ఉక్రేనియన్ మైనారిటీ పట్ల పోలిష్ చూపుతున్న వివక్షతా విధానాలకు తీవ్ర ప్రతిస్పందనగా అభివృద్ధి చేసిన రహస్య (ఉక్రేనియన్ జాతీయవాదులు, ఒ.యు.ఎన్. సంస్థ) ప్రభావంతో ఇది రూపొందించబడింది. రెండు ఉక్రేనియన్ జాతి మెజారిటీ కలిగిన భూభాగంలో ఒక స్వతంత్ర ఉక్రేనియన్ రాజ్యం లక్ష్యానికి మద్దతు ఇచ్చింది. ఇది నాజీ జర్మనీతో వివాదం తెచ్చినా. కొన్ని సార్లు నాజీ దళాలతో అనుబంధించబడిన ఒ.యు.ఎన్. మెల్నీక్ విభాగం. కొంతమంది యుపిఏ విభాగాలు జాతి పోల్స్‌ను [81] సామూహిక హత్యలు చేశాయి. ఇవి ప్రతీకారాన్ని తెచ్చాయి.[82] యుద్ధం తరువాత యు.పి.ఎ. 1950 ల వరకు యుఎస్ఎస్ఆర్తో పోరాడింది.[83][84] అదే సమయంలో మరొక జాతీయ ఉద్యమమైన ఉక్రేనియన్ లిబరేషన్ ఆర్మీ నాజీలతో పాటు పోరాడారు.[ఆధారం చూపాలి]
మొత్తంగా సోవియట్ సైన్యంతో పోరాడిన జాతి యుక్రైనియన్ల సంఖ్య 4.5 మిలియన్ల నుంచి [79] 7 మిలియన్ల వరకు అంచనా వేయబడింది.[85][c] ఉక్రెయిన్లో అనుకూల సోవియట్ పక్షపాత గెరిల్లా ప్రతిఘటన 47,800 మందితో ప్రారంభమై 1944 లో శిఖరం వద్ద 5,00,000 చేరింది. వీరిలో 50% మంది సంప్రదాయ ఉక్రేనియన్లు ఉన్నారు.[86] సాధారణంగా ఉక్రేనియన్ తిరుగుబాటు సైన్యం గణాంకాలు విశ్వసించతగినవి కావు.వీరి గణాంకాలు 15,000 నుండి ఎన్నో లక్షల మంది వరకు 1,00,000 మంది యోధుల సంఖ్యను కలిగి ఉన్నాయి.[87][88]
రెచ్కొస్మిస్ట్ ఉక్రెయిన్ నుండి ఉక్రైనియన్ ఎస్ఎస్ఆర్ చాలావరకు వనరులను, జర్మన్ స్థావరాన్ని ఉపయోగించుకోవాలని ఉద్దేశంతో నిర్వహించబడింది. 1939 లో సోవియట్ యూనియన్లో చేరిన కొందరు పశ్చిమ ఉక్రైనియన్లు, జర్మన్లను స్వేచ్ఛావాదులుగా ప్రశంసించారు. క్రూరమైన జర్మనీ పాలన చివరికి వారి మద్దతుదారులను నాజీ నిర్వాహకులకు వ్యతిరేకంగా చేసింది. వారు స్టాలినిస్ట్ విధానాలతో అసంతృప్తిని వెలువరించే ప్రయత్నం చేయలేదు.[89] బదులుగా నాజీలు సామూహిక-వ్యవసాయ వ్యవస్థను సంరక్షించారు. యూదులకు వ్యతిరేకంగా జెనోసిడల్ విధానాలను చేపట్టారు. జర్మనీలో మిలియన్ల మంది ప్రజలు జర్మనీలో పని చేయడానికి, జర్మన్ వలసరాజ్యాల కోసం సిద్ధం చేయడానికి ఒక డిపోప్యులేషన్ కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించారు.[89] వారు కీవ్ నదిలో ఆహార రవాణాను అడ్డుకున్నారు.[90]
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో జరిగిన పోరాటంలో అధిక భాగం తూర్పు ఫ్రంట్లో జరిగింది.[91] కొన్ని అంచనాల ప్రకారం మొత్తం జర్మన్ మరణాలలో 93% అక్కడ జరిగింది.[92] యుద్ధ సమయంలో యుక్రేనియాన్‌లో మొత్తం నష్టాలు 5, 8 మిలియన్ల జననష్టం ఉంటుందని అంచనా వేయబడింది.[93][94] ఎయిన్‌సాట్జ్‌గ్రుప్పెన్ చేతిలో ఒక మిలియన్ యూదులు మరణించారని అంచనా వేయబడింది. [95] కొన్నిసార్లు స్థానిక సహకారుల సహాయంతో.నాజీలకు వ్యతిరేకంగా 8.7 మిలియన్ల సోవియట్ సైనికులు మరణించారు.[96][97][98] వీరిలో 1.4 మిలియన మంది ఉక్రేనియన్లు ఉన్నారు.[96][98][c][d]
విక్టరీ డే పది ఉక్రెనియన్ శలవు దినాలలో ఒకటిగా జరుపుకుంటారు.[99]
గణతంత్రం యుద్ధంలో తీవ్రంగా దెబ్బతినడంతో అది పునరుద్ధరించడానికి గణనీయమైన కృషి అవసరమైంది. యుద్ధంలో 700 కన్నా ఎక్కువ నగరాలు, పట్టణాలు 28,000 గ్రామాలు నాశనమయ్యాయి.[100] 1946-47లో కరువు కారణంగా ఈ పరిస్థితి మరిత దిగజారింది. కరువు వల్ల, మౌలిక సదుపాయాల నిర్మూలన కారణంగా ప్రజలు ఇబ్బందులకు గురయ్యారు. ఈ కరువు మృతుల సంఖ్య లక్షమమందికి తక్కువగా ఉంటుంది.[101][102][103] 1945 లో ఉక్రెయిన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్. ఐక్యరాజ్యసమితి ఫండింగ్ సభ్యదేశాలలో ఒకటి అయింది.[104]లో యుల్టా సమావేశంలో ఒక ప్రత్యేక ఒప్పందం భాగం. ఉక్రైనియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్.యునైటెడ్ నేషన్స్ సంస్థ వ్యవస్థాపక సభ్యదేశాలలో ఒకటిగా మారింది.[105]
యుద్ధానంతర జాతి శుద్ధీకరణ కొత్తగా విస్తరించబడిన సోవియట్ యూనియన్లో జరిగింది. 1953 జనవరి 1 నాటికి "ప్రత్యేక డిపోర్టీస్"లో ఉక్రేనియన్లు రెండవస్థానంలో ఉన్నవారు. మొత్తంలో ఉక్రేనియన్లు 20% ఉన్నారు.[106] అంతేకాక ఉక్రెయిన్ నుండి 4,50,000 మంది పైగా సంప్రదాయ జర్మన్లు , 2,00,000 కిమీల కంటే ఎక్కువ మంది తాతార్లకు బలవంతం బహిష్కరణల బాధితులయ్యారు.[106]
1953 లో స్టాలిన్ మరణం తరువాత నికితా క్రుష్చెవ్ యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ నూతన నాయకుడు అయ్యారు. 1938-49లో ఉక్రేనియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ మొదటి సెక్రటరీగా పనిచేసిన క్రుష్చెవ్ రిపబ్లిక్ బాగా తెలిసినవాడు; యూనియన్ అధికారం తీసుకున్న తరువాత అతను ఉక్రేనియన్, రష్యా దేశాల మధ్య "స్నేహం"చేయాలని నొక్కిచెప్పడం ప్రారంభించాడు. 1954 లో పెరీయాస్లావ్ ఒప్పందం 300 వ వార్షికోత్సవం విస్తృతంగా జరుపుకుంది. క్రిమియా రష్యా ఎస్.ఎఫ్.ఎస్.ఆర్. ఉక్రేనియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్‌కు బదిలీ చేయబడింది.[107] సోవియట్ యుక్రెయిన్ పారిశ్రామిక ఉత్పత్తిలో ఒక యూరోపియన్ లీడర్‌గా మారింది.[108]
అలాగే సోవియట్ ఆయుధ పరిశ్రమ, హైటెక్ పరిశోధనలో ముఖ్యమైన కేంద్రంగా మారింది. అలాంటి ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర స్థానిక ప్రముఖుల చేత ప్రధానంగా ప్రభావితం అయింది. సోవియట్ నాయకత్వం అనేక మంది సభ్యులు ఉక్రెయిన్ ముఖ్యంగా లియోనిడ్ బ్రెజ్నెవ్ నుండి వచ్చారు. తరువాత అతను క్రుష్చెవ్ను తొలగించి 1964 నుండి 1982 వరకు సోవియట్ నాయకుడిగా మారాడు. అనేక ప్రసిద్ధ సోవియట్ క్రీడాకారులను, శాస్త్రవేత్తలు, కళాకారులు ఉక్రెయిన్ నుండి వచ్చారు.[ఆధారం చూపాలి] సోవియట్ ఉక్రెయిన్ యురేపియన్ నాయకత్వదేశంగా మారింది.[109] అలాగే ఆయుధపరిశ్రమలకు, అత్యున్నత సాంకేతిక పరిశోధనలకు ప్రధాన కేంద్రంగా మారింది. స్థానిక ప్రముఖుల కారణంగా ఇది ఇలాంటి ముఖ్యపాత్ర వహించింది.సోవియట్ నాయకులలో ఉక్రెయిన్ నుండి వచ్చారు. ప్రధానంగా వీరిలో లియోనిడ్ బ్రెఝ్నెవ్ ఒకరు. ఆయన తరువాత క్రుస్చేవ్‌ను తొలగించి సోవియట్‌కు నాయకత్వం (1964 నుండి 1982 వరకు) వహించాడు. పలువురు సోవియట్ క్రీడాకారులు, సైంటిస్టులు, కళాకారులు ఉక్రెయిన్ నుండి వచ్చారు.[ఆధారం చూపాలి] 1986 ఏప్రిల్ 26 న చెర్నోబిల్ న్యూక్లియర్ పవర్ ప్లాంటులో ఒక రియాక్టర్ పేలింది. చెర్నోబిల్ విపత్తు చరిత్రలో అత్యంత ప్రమాదకరమైన అణు రియాక్టర్ ప్రమాదంగా భావించబడుతుంది.[110] 2011 మార్చిలో ఫుకుషిమా డయిచి అణు విపత్తు వరకు, "ప్రధాన ప్రమాదం" అని సూచించిన ఇంటర్నేషనల్ న్యూక్లియర్ ఈవెంట్ స్కేల్ ద్వారా 7 రేటింగ్ పమదిన ఏకైక ప్రమాదంగా ఇది గుర్తించబడుతుంది.[111] ప్రమాదం జరిగిన సమయంలో ఉక్రెయిన్లో 2.2 మిలియన్లతో సహా కలుషితమైన భూభాగాల్లో 7 మిలియన్ ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. [112] ప్రమాదం తరువాత స్లావాటుచ్ అనే కొత్త నగరం మినహాయింపు మండలం వెలుపల నిర్మించబడి 2000 నాటికి ఉపసంహరించుకున్న ప్లాంట్ ఉద్యోగులకు మద్దతు ఇచ్చింది. అంతర్జాతీయ అణుశక్తి సంస్థ, ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ రూపొందించిన ఒక నివేదిక ప్రకారం ప్రమాదం కారణంగా 56 ప్రత్యక్ష మరణాలు, 4,000 అదనపు క్యాన్సర్ మరణాలు ఉండవచ్చునని అంచనా వేశారు.[113]
జులై 16, 1990 జూలై 16 న నూతన పార్లమెంట్ యుక్రెయిన్ రాష్ట్ర సార్వభౌమత్వాన్ని ప్రకటించింది.[114] ఇది స్వీయ-నిర్ణయం, ప్రజాస్వామ్యం, స్వాతంత్ర్యం, సోవియెట్ చట్టంపై ఉక్రేనియన్ చట్టం ప్రాధాన్యతలను వహించింది. ఒక నెల ముందు రష్యన్ ఎస్.ఎఫ్.ఎస్.ఆర్. పార్లమెంట్ కూడా ఇదే ప్రకటనను స్వీకరించింది. కేంద్ర సోవియట్ అధికారులతో ఘర్షణ కాలం ప్రారంభమైంది. 1991 ఆగస్టులో సోవియట్ యూనియన్ కమ్యూనిస్ట్ నాయకులలో ఒక విభాగం మిఖాయిల్ గోర్బచేవ్‌ను తొలగించడానికి, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అధికారాన్ని పునరుద్ధరించడానికి ప్రయత్నించిన తిరుగుబాటు విఫలమైన తరువాత 1991 ఆగస్టు 24 న ఉక్రేనియన్ పార్లమెంట్ స్వతంత్ర చట్టం దత్తతు తీసుకుంది.[115]
1991 డిసెంబరు 1 న ఒక ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ, మొదటి అధ్యక్ష ఎన్నికలు జరిగాయి. 90% పైగా ఓటర్లు స్వాతంత్ర్య చట్టానికి తమ మద్దతును వ్యక్తం చేశారు. వారు పార్లమెంట్ ఛైర్మన్ లియోనిడ్ క్రావక్క్ యుక్రెయిన్ మొదటి అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. డిసెంబరు 8 న బెలారస్ బ్రెస్ట్‌లో డిసెంబరు 21 న జరిగిన అల్మా ఆత సమావేశం జరిగింది. బెలారస్, రష్యా, ఉక్రెయిన్ నాయకులు సోవియట్ యూనియన్‌ను పూర్తిగా కరిగించి, కామన్వెల్త్ ఆఫ్ ఇండిపెండెంట్ స్టేట్స్ (సి.ఐ.ఎస్.) ను స్థాపించారు. [116]
సోవియట్ యూనియన్ ఇతర ప్రాంతాలతో పోల్చి చూస్తే, యుక్రెయిన్ ప్రారంభంలో అనుకూలమైన ఆర్థిక పరిస్థితులు ఉన్నట్లుగా పరిగణించబడింది.[117] ఏదేమైనా ఇతర మాజీ సోవియట్ రిపబ్లిక్ల కంటే ఈ దేశానికి లోతైన ఆర్థిక మాంద్యం ఉంది. మాంద్యం సమయంలో యుక్రెయిన్ 1991 నుండి 1999 వరకు దాని జి.డి.పి.లో 60% కోల్పోయింది.[118][119], ఐదు అంకెల ద్రవ్యోల్బణ రేటును ఎదుర్కొంది.[120] ఆర్థిక పరిస్థితులతో అసంతృప్తి చెందడంతోపాటు యుక్రెయిన్లో నేరాలు, అవినీతి మొత్తంలో, ఉక్రైనియన్లు నిరసనప్రదర్శనలు, సమ్మెలు నిర్వహించారు.[121]
1990 ల చివరినాటికి ఉక్రేనియన్ ఆర్థిక వ్యవస్థ స్థిరపడింది. హ్రైవ్నియా అనే క్రొత్త కరెన్సీని 1996 లో ప్రవేశపెట్టారు. 2000 తరువాత దేశం స్థిరమైన నిజమైన ఆర్థిక వృద్ధిని ఏటా ఏడు శాతం సగటున అనుభవించింది.[122][123] యుక్రెయిన్ నూతన రాజ్యాంగం 1996 లో రెండో అధ్యక్షుడు లియోనిడ్ కుచ్మాను దత్తత తీసుకుంది. ఇది యుక్రెయిన్ సెమీ-ప్రెసిడెన్షియల్ రిపబ్లిక్‌గా మారి స్థిరమైన రాజకీయ వ్యవస్థను స్థాపించింది. అయితే ప్రత్యర్థుల నుండి కుచ్మా అవినీతి, ఎన్నికల మోసం, వాక్స్వాతంత్ర్యాన్ని నిరోధించడం, అతని కార్యాలయంలో అధిక శక్తిని కేంద్రీకరించడం వంటి విమర్శలు ఎదుర్కొన్నారు.[124] ఉక్రెయిన్ కూడా పూర్తి అణు నిరాయుధీకరణను అనుసరించి ప్రపంచంలోని మూడవ అణు ఆయుధాల నిల్వను విడిచిపెట్టి అనేక భరోసాలకు బదులుగా దాని భూభాగంలో అన్ని వ్యూహాత్మక బాంబులను నిర్వీర్యం చేయడం లేదా తొలగించడం జరిగింది.[125]
2004 లో విక్టర్ యనుకోవిచ్ అప్పటి ప్రధాన మంత్రి అధ్యక్ష ఎన్నికల విజేతగా ప్రకటించారు. ఇది చాలావరకు మోసపూరిత ఎన్నికగా భావించబడింది. తరువాత ఉక్రెయిన్ సుప్రీం కోర్ట్ చేత పాలించబడింది.[126] ఫలితాల ప్రతిపక్ష అభ్యర్థి విక్టర్ యుష్చెంకోకు మద్దతుగా ఉన్న ప్రజలను ఆగ్రహానికి గురిచేసింది. విప్లవం గందరగోళ నెలలలో అభ్యర్థి యుష్చెంకో అకస్మాత్తుగా అనారోగ్యంతో అనారోగ్యం పాలయ్యారు. త్వరలోనే టి.చి.డి.డి. డయాక్సిన్ విషప్రయోగం జరిగిందని పలు స్వతంత్ర వైద్యుల బృందాలు కనుగొన్నాయి.[127] యుషెన్కో తన విషంలో రష్యన్ ప్రమేయం ఉందని గట్టిగా అనుమానించాడు.[128] ఇవన్నీ చివరకు శాశ్వత ఆరంజ్ విప్లవానికి దారితీశాయి. విక్టర్ యుష్చెంకో, యులియా టామోషేంకోలను అధికారంలోకి తీసుకువచ్చారు. విక్టర్ యన్కుకోవిచ్ ప్రతిపక్షంలో పనిచేసాడు.[129]
ఆరెంజ్ విప్లవం కార్యకర్తలు పాశ్చాత్య ప్రభుత్వం, ప్రభుత్వేతర సంస్థలకు పాక్షికంగా నిధులు సమకూర్చిన పాశ్చాత్య పోలెస్టర్లు, నిపుణులైన కన్సల్టెంట్స్, రాజకీయ సంస్థల వ్యూహరచనలో శిక్షణ పొందాడు. దేశీయ వనరులు. ది గార్డియన్ ప్రకారం విదేశీ దాతలు సంయుక్త రాష్ట్రాల శాఖ, యు.ఎస్.ఎ.ఐ.డి. అంతర్జాతీయ వ్యవహారాల కొరకు నేషనల్ డెమోక్రటిక్ ఇన్స్టిట్యూట్, ఇంటర్నేషనల్ రిపబ్లికన్ ఇన్స్టిట్యూట్, ఎన్.జి.ఒ. ఫ్రీడమ్ హౌస్, జార్జి సోరోస్ ఓపెన్ సొసైటీ ఇన్స్టిట్యూట్ .[nb 1][130][131] 988 నుండి ప్రజాస్వామ్యం కోసం జాతీయ ఎండోవ్మెంట్ ఉక్రెయిన్లో ప్రజాస్వామ్య-నిర్మాణ ప్రయత్నాలకు మద్దతు ఇచ్చింది.[132] జీన్ షార్ప్ చేత అహింసాయుత పోరాటంపై విద్యార్థి పోరాటాలు వ్యూహాత్మక ఆధారాన్ని ఏర్పరచటంలో దోహదపడ్డాయి.[133]
రష్యన్ అధికారులు యుస్చెంక్యో చిత్రాన్ని ప్రసారం చేసి రాష్ట్ర మీడియా ద్వారా కలుషితం చేసారు. యాన్యుకోవిచ్కు ఓటు వేయడానికి, బహుళ 'రంగులరాట్నం ఓటింగ్', 'చనిపోయిన ఆత్మలు' వంటి ఓటు-రిగ్గింగ్ పద్ధతుల్లో రాష్ట్ర ఆధారిత ఓటర్లను ఒత్తిడి చేయటం వంటి గ్లబ్ పావ్లోవ్స్కీ వంటి సలహాదారుల ద్వారా మద్దతు ఇచ్చారు.[130] యనుకొవిచ్ 2006 లో ప్రధాన మంత్రిగా " అలయంస్ ఆఫ్ నేషనల్ యూనిటీ "లో అధికారానికి తిరిగి వచ్చాడు.[134] 2007 లో సెప్టెంబరు 2007 లో స్నాప్ ఎన్నికలు మళ్లీ మళ్లీ టిమోషెనో ప్రధానమంత్రిగా ఎన్నికయ్యే వరకు 2006 లో యకుకోవిచ్ నేషనల్ యూనిటీ అలయంస్‌లో ప్రధాన మంత్రిగా అధికారంలోకి వచ్చారు.[135] 2008-09 యుక్రేయిన్ ఆర్థిక సంక్షోభం మధ్య ఉక్రేనియన్ ఆర్థిక వ్యవస్థ 15% పడిపోయింది.[136] రష్యాతో విభేదాలు 2006 లో ఉక్రెయిన్‌కు, మళ్లీ 2009 లో గ్యాస్ సరఫరాను తాత్కాలికంగా నిలిపివేయడంతో దేశంలో గ్యాస్ కొరతకు దారితీసింది.[137][138] విక్టర్ యనుకోవిచ్ 2010 లో 48% ఓట్లతో అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు.[139]
2013 నవంబరులో యూరో మైదాల్‌లో నిరసన ప్రదర్శనల తరువాత అధ్యక్షుడు విక్టర్ యనుకోవిచ్ యురోపియన్ యూనియన్‌తో కలిసి పనిచేసిన అసోసియేషన్ ఒప్పందం నుండి దూరంగా వెళ్లడం ప్రారంభించి రష్యన్ ఫెడరేషన్తో సన్నిహిత సంబంధాలు ఏర్పరుచుకున్నాడు.[140][141][142] కొంత మంది ఉక్రైనియన్లు ఐరోపాతో దగ్గరి సంబంధాల కోసం తమ మద్దతును చూపించడానికి వీధుల్లోకి వచ్చారు.[143] ఇంతలో ప్రధానంగా రష్యన్ మాట్లాడే తూర్పు ప్రాంతంలో జనాభాలో ఎక్కువ భాగం యురోమైదాన్ నిరసనలను వ్యతిరేకించింది. బదులుగా యకుకోవిచ్ ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఇచ్చింది.[144] కాలక్రమేణా ఉక్రెయిన్లో యురోమైదాన్ ప్రదర్శనలు, పౌర అశాంతిని గుర్తుగా మారింది [145] అధ్యక్షుడు యాన్యుకోవిచ్, అతని ప్రభుత్వానికి రాజీనామా చేయాలని పిలుపునిచ్చారు.[146]
2014 జనవరి 16 తర్వాత హింసాకాండకు దారితీసింది. ప్రభుత్వం కొత్త వ్యతిరేక నిరసన చట్టాలను ఆమోదించింది. హింసాత్మక ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ప్రదర్శకులు కియెవ్ మధ్యలో భవనాలు ఆక్రమించారు. జస్టిస్ మంత్రిత్వశాఖ భవనంతో సహా, అల్లర్ల కారణంగా 98 మంది చనిపోయారు. సుమారుగా పదిహేను వేల మంది గాయపడ్డారు, 100 మంది తప్పి పోయారు.[147][148][149][150] 18 నుండి 20 ఫిబ్రవరి వరకు [151][152] అక్టోబరు 2014 పార్లమెంటరీ ఎన్నికలలో పెట్రో పోరోషెనో బ్లాక్ "సాలిడారిటీ" 423 పోటీలలో 132 స్థానాలను గెలుచుకుంది.
ఫిబ్రవరి 21 న పార్లమెంటుకు కొన్ని అధికారాలను పునరుద్ధరించడానికి రాజ్యాంగ మార్పులకు హామీ ఇచ్చిన ప్రతిపక్ష నాయకులతో రాజీ అధ్యక్షుడు యనుకోవిచ్ ఒప్పందంపై సంతకం చేశాడు, డిసెంబరు నిర్వహించిన ప్రారంభ ఎన్నికలకు పిలుపునిచ్చారు.[153] ఏదేమైనా, పార్లమెంటు సభ్యులు అధ్యక్షుడిని తొలగించి ఫిబ్రవరి 25 న ఎన్నికలను నెలకొల్పడానికి ఓటు వేశారు.[154] యూరోపియన్ యునియన్ యూనియన్ ప్లాట్ఫారమ్‌లో నడుస్తున్న పెట్రో పోరోసెంకో 50 శాతం ఓట్లతో గెలుపొందింది, అందువలన రన్-ఆఫ్ ఎన్నిక అవసరం లేదు.[155][156][157] తన ఎన్నికలపై పోరోషెకో తన తక్షణ ప్రాధాన్యతలను తూర్పు యుక్రెయిన్లోని పౌర అశాంతిలో చర్య తీసుకోవాలని, రష్యన్ ఫెడరేషన్తో సంబంధాలను పెంచుతానని ప్రకటించాడు. .[155][156][157] పోరోషెనో 2014 జూన్ 7 న అధ్యక్షుడిగా ప్రారంభించారు. గతంలో తన ప్రతినిధి ఇరినా ఫ్రిజ్ ఈ కార్యక్రమం కోసం కీవ్ మైదాన్ నెజలేజ్నోస్టీ స్క్వేర్ (యురోమైడాన్ నిరసనల కేంద్రం [158]) లో వేడుక లేకుండా తక్కువ-కీ వేడుకలో ప్రకటించారు.[159][160] 2014 అక్టోబరు పార్లమెంటు ఎన్నికలలో " పెట్రో పొరొషెంకొ బ్లాక్ సాలిడరిటీ " 423 స్థానాలలో 132 స్థానాలు షాధించి విజయం సాధించింది.[161]
2014 జనవరి 23 న క్రిమియా అనుబంధం కోసం సన్నాహాలు ప్రారంభించేందుకు వనాడివిచ్ పుతిన్‌ను ప్రతిపాదించింది.[163][164] సెవాస్టోపాల్లోని రష్యన్ నౌకాదళ స్థావరాన్ని ఉపయోగించి. పుతిన్ ఉక్రైనియన్ దళాలను నిరాయుధీకరణ చేయడానికి, క్రిమియాను నియంత్రణలోకి రావడానికి రష్యా దళాలను, నిఘా ఏజెంట్లను ఆదేశించారు. [165][166][167][168] దళాలు క్రిమియా లోకి ప్రవేశించిన తరువాత[169] 2014 మార్చి 16 న ఒక వివాదాస్పద ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ జరిగింది. అధికారిక ఫలితంగా 97% రష్యాతో చేరాలని కోరుకున్నారు.[170] 2014 మార్చి 18 న రష్యా, స్వీడన్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ క్రిమియా రిపబ్లిక్ రష్యా ఫెడరేషన్‌లో క్రిమియా రిపబ్లిక్, సెవాస్టోపాల్ రిపబ్లిక్ ఒప్పందంపై సంతకం చేసింది. ఐక్యరాజ్యసమితి అసెంబ్లీకి ప్రజాభిప్రాయం చెల్లుబాటు అవ్వదని ఉక్రెయిన్ ప్రాదేశిక సమగ్రతను సమర్పిస్తుందని తీర్మాన 68/262 ప్రకారంస్పందించింది.[171]
ప్రత్యేకంగా దొనేత్సక్, లుహాంగ్స్ ప్రాంతాలలో సాయుధ సైనికులు రష్యన్ అనుకూల నిరసనకారుల మద్దతుతో తమ తాము స్థానిక సైన్యం వలె ప్రకటించారు.[172] అనేక నగరాల్లో ప్రభుత్వ భవనాలు పోలీసు, ప్రత్యేక పోలీసు స్టేషన్లను స్వాధీనం చేసుకున్నారు, గుర్తింపులేని ప్రజాభిప్రాయాలు నిర్వహించారు.[173] ఈ తిరుగుబాటుకు రష్యా ప్రతినిధులు ఇగోర్ గిర్కిన్ [174], అలెగ్జాండర్ బోరోడి [175] అలాగే ఆర్సెనీ పావ్లోవ్ వంటి రష్యా తీవ్రవాదులు నాయకత్వం వహించారు.[176]
ఇ.యు, రష్యా, ఉక్రెయిన్, యు.ఎస్.ఎ.ల మధ్య జెనీవాలో చర్చలు 2014 జెనీవా ఒప్పందం [177]గా సూచించబడ్డ ఒక ఉమ్మడి దౌత్య స్టేట్‌మెంటుకు కారణమయ్యాయి. దీనిలో అన్ని చట్టవిరుద్ధ సైనికులు తమ ఆయుధాలను వదిలివేసి, స్వాధీనం చేసుకున్న ప్రభుత్వ భవనాలను విడిచిపెట్టి, ఉక్రెయిన్ ప్రాంతాలకు ఎక్కువ స్వయంప్రతిపత్తి కల్పించే రాజకీయ చర్చలు జరిగాయి. 2014 మే న పెట్రో పోరోఫెనోకో జరిగిన అధ్యక్ష ఎన్నికలో గెలుపొందిన తరువాత అతను సాయుధ తిరుగుబాటును ముగించేందుకు ఉక్రేనియన్ ప్రభుత్వ దళాల సైనిక కార్యకలాపాలను కొనసాగిస్తానని ప్రమాణస్వీకారం చేశాడు.[178] సైనిక పోరాటంలో 9,000 మందికి పైగా ప్రజలు చంపబడ్డారు.[179]
2014 ఆగస్టులో యునైటెడ్ స్టేట్స్, రష్యా నుండి ప్రముఖ పరిశోధకుల ద్వైపాక్షిక కమిషన్ బోస్టో అజెండాను ఉక్రెయిన్లో సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించేందుకు 24-దశల ప్రణాళికను సూచింది.[180] సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించడానికి అవసరమైన బోస్టో ఎజెండా ఐదు అత్యవసర వర్గాలలో నిర్వహించబడింది: ఒక ఎండరింగ్ ఎలిమెంట్స్, వెరిఫైబుల్ కాల్పుల విరమణ; ఎకనామిక్ రిలేషన్స్;సామాజిక, సాంస్కృతిక విషయాలు; క్రిమియా; యుక్రెయిన్ యొక్క అంతర్జాతీయ స్థితి.[180] 2014 చివరిలో ఉక్రెయిన్-యురోపియన్ యూనియన్ అసోసియేషన్ అగ్రిమెంట్‌ను ఉక్రెయిన్ ఆమోదించిన ఉక్రెయిన్ ఇ.యు. సభ్యత్వంపై యుక్రెయిన్ "మొట్టమొదటి, అత్యంత నిర్ణయాత్మక దశ"గా పేర్కొంది.[181] పోరోషెనో కూడా 2020 ను ఇ.యు.సభ్యత్వ అభ్యర్ధన కొరకు లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాడు.[182]
2015 ఫిబ్రవరిలో బెలారస్లో జరిగిన ఒక సమ్మిట్ తర్వాత పోరోషెంకో వేర్పాటువాద దళాలతో కాల్పుల విరమణను చర్చించారు. 2015 చివరినాటికి తిరుగుబాటు ప్రాంతాల నుంచి భారీ ఆయుధాలను ఉపసంహరించుటచేసి తిరుగుబాటు ప్రాంతాలను వికేంద్రీకరణ చేయడం లక్ష్యంగా ఉంది. ఇందులో 2015 లో రష్యా సరిహద్దు ఉక్రేనియన్ నియంత్రణ, ఉక్రేనియన్ భూభాగం నుండి విదేశీ దళాల ఉపసంహరణ భాగంగా ఉంది . 2015 ఫిబ్రవరి 15 న అర్ధరాత్రి కాల్పుల విరమణ ప్రారంభమైంది. ఈ కాల్పుల విరమణలో పాల్గొన్నవారు కూడా క్రమబద్ధమైన సమావేశాలకు హాజరు కావాలని అంగీకరించారు.[183]
ఉక్రెయిన్ వైశాల్యం 6,03,628 చదరపు కిలోమీటర్లు (233,062 చదరపు మైళ్ళు) ఉంటుంది. తీరప్రాంతాల పొడవు 2,782 కిలోమీటర్లు. (1,729 మైళ్ళు) యుక్రెయిన్ ప్రపంచంలో 46 వ అతిపెద్ద దేశంగా (దక్షిణ సుడాన్, మడగాస్కర్ ముందు) ఉంది. ఐరోపాలో అతి పెద్ద ఐరోపా దేశం, రెండవ అతిపెద్ద దేశం (రష్యా యూరోపియన్ భాగం తర్వాత, మెట్రోపాలిటన్ ఫ్రాన్స్ ముందు).[38] ఇది అక్షాంశాల 44 ° నుండి 53 ° ఉత్తర అక్షాంశం, 22 డిగ్రీల నుండి 41 ° తూర్పు రేఖాంశంలో ఉంది.
ఉక్రెయిన్ భూభాగంలోని డిన్నెపర్ (డ్నిప్రో), సెవర్స్కి దొనేట్స్, డ్నీస్టర్, దక్షిణ బగ్ వంటి నదులు ఎక్కువగా నల్ల సముద్రం, చిన్న సముద్రం అజోవ్‌లోకి దక్షిణంగా ప్రవహిస్తున్నందున ఉక్రెయిన్ ఎక్కువగా సారవంతమైన మైదానాలు (లేదా స్టెప్పెస్), పీఠభూములు కలిగి ఉంది. నైరుతి వైపున డానుబే డెల్టా రొమేనియా సరిహద్దును ఏర్పరుస్తుంది. ఉక్రెయిన్ వివిధ ప్రాంతాలు పర్వతాల నుండి లోతట్టు ప్రాంతాల వరకు విభిన్న భౌగోళిక లక్షణాలను కలిగి ఉన్నాయి. దేశం ఏకైక పర్వతాలు పశ్చిమాన కార్పతియన్ పర్వతాలు వీటిలో అత్యధికంగా 2,061 మీటర్లు (6,762 అడుగులు) ఎత్తు, హోరియా హోవర్లా తీరానికి దక్షిణాన క్రిమియాపై ఉన్న కొరియా పర్వతాలు ఉన్నాయి.[184] ఏదేమైనా ఉక్రెయిన్లో వాలిన్-పోడిలెల ఎగువభూమి (పశ్చిమాన), సమీప-డినిప్రో అప్లాండ్డ్ (డనిపర్ కుడి వైపున) వంటి అనేక ఉన్నత ప్రాంతాలు ఉన్నాయి; తూర్పున సెంట్రల్ రష్యన్ ఎగువభూములు దక్షిణ-పశ్చిమ స్పర్స్ ఉన్నాయి. పైగా ఇది రష్యన్ ఫెడరేషన్తో సరిహద్దును పంచుకుంటున్నది. అసోవ్ సముద్రం దగ్గర దొనేట్స్ రిడ్జ్, దగ్గర అజోవ్ ఎగువభూములు ఉన్నాయి. పర్వతాల నుండి మంచు కరుగి నదీప్రహాలు అధికమై ఎత్తులో సహజ మార్పులు సంభవించి ఎగువభూములలో ఆకస్మిక జలపాతాలకు కారణం ఔతాయి.
.jpg)
.jpg)
.jpg)